شاخص‌های تحمل به شوری ارقام جو، پنبه، کلزا و سورگوم علوفه‌ای در یزد

تنش شوری یکی از اساسی‌ترین مشکلات بخش کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا می‌باشد. به منظور بررسی واکنش به شوری ارقام جو، پنبه، کلزا و سورگوم علوفه‌ای، یکسری آزمایشات در مزرعه تحقیقاتی شوری صدوق وابسته به مرکز ملی تحقیقات شوری واقع در یزد انجام گردید. گونه‌های مورد بررسی شامل جو(ژنوتیپ های رودشت، افضل، لاین 1 و لاین 4)، پنبه(سای‌اکرا، بختگان و ورامین)، کلزا (Hyola 401  Hyola420 ، Rindow ،Zarfam ،SLM ، Sarigol ، Talent ، Option500 ، Option501 ، RGS ، Opera ، Elite ، Mozart ، CV.Star ، CV.Roby ، SYN ، Milena ، Okapi و GoldRush) و سورگوم علوفه‌ای (KFS1، KFS2 ، KFS3 ، KFS4، اسپیدفید، شوگرگریز، جامبو و نکتار) بودند که به مدت 2 سال تحت تیمارهای مختلف شوری آب آبیاری (2 تا 14 دسی‌زیمنس بر متر) قرار گرفتند. نتایج بررسی آزمایشات نشان داد که از لحاظ میزان تحمل به شوری، تفاوت زیادی بین گونه‌ها و درون گونه‌ها وجود دارد. بطورکلی در این آزمایش از لحاظ تحمل به شوری، گونه‌های جو و پنبه به ترتیب دارای شاخص تحمل به شوری (ST-index) 7/18 و 8/13 بودند. مقدار شوری عصاره اشباع خاک در 50 درصد کاهش عملکرد (C50) برای گونه‌های فوق به ترتیب 0/18 و 6/12 دسی‌زیمنس بر متر برآورد گردید. بر اساس معادله دو خطی، گیاه جو و پنبه به ترتیب دارای آستانه تحمل به شوری 6/3 و 6/4 دسی‌زیمنس بر متر بودند و شیب کاهش عملکرد پس از نقطه آستانه برای این گونه‌ها نیز به ترتیب6/3 و 7/5 درصد برآورد گردید. در این بررسی متحمل‌ترین ارقام نسبت به تنش شوری در بین ارقام مورد بررسی برای جو رقم رودشت، برای پنبه رقم سای‌اکرا، برای کلزا ارقام Hyola420، Hyola401، Option501، Mozart و RGS و برای سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید و لاین KFS3 بود. گفتنی است که برای انتخاب ارقام متحمل به شوری لازم است تا علاوه بر آستانه شوری، به پارامترهای دیگر از جمله عملکرد واقعی، شاخص STI و Tol نیز توجه داشت.